Sinds kort werk ik als lerarenopleider aan de Hogeschool van Utrecht en als Specialist Passend Onderwijs op het mbo. Twee kleine banen, van in totaal 3 dagen. Ik kies er bewust voor om niet meer dan 3 dagen voor een baas te werken zodat ik nog voldoende tijd overhoud voor leuke en zinvolle dingen waaronder coachen en workshops geven.
Wat opvalt zijn de verschillen met het voortgezet onderwijs maar ook dat sommige dingen hetzelfde zijn. Zoals de werkdruk en de stresspieken die velen van ons ervaren.
Ik merk bij mezelf dat ik er nu heel anders insta dan voorheen. Juist omdat ik steeds minder stress ervaar en de stress regelmatig ontlaad kan ik beter voelen, nadenken en mijn grenzen aangeven. Waardoor ik kies voor wat goed is voor mij en mij meer ontspannen en in balans voel.
Want wat gebeurt er als je stress ervaart?
Als we ons veilig voelen en in de ventrale toestand zijn (zie afbeelding) kunnen we sociaal zijn, goed nadenken en beslissingen nemen, voelen we ons ontspannen en veilig. Je zenuwstelsel gaat bij stress (pijlsnel en vaak onbewust) naar een geactiveerde staat, we noemen dat de sympatische toestand. Je komt dan in een meer of mindere vorm van vechten, vluchten of bevriezen terecht. Vechten kan eruit zien als: ‘Zijn ze nou helemaal belazerd, ik zal wel even……’, vluchten als: ‘Laat maar, ik ga wel wat anders doen…..,bevriezen als: ‘Ik heb echt geen idee, laat mij maar met rust’. Het beïnvloedt daarnaast je vermogen om helder na te denken en je kunt niet goed meer voelen waardoor je het gevoel hebt geen keuze te hebben of kiest voor dat wat nog meer stress oplevert.
Er is trouwens nog een vierde toestand bij stress: fawn, te vertalen als aanpassen/pleasen. Je bent dan continue aan het intunen bij de (behoeftes van de) ander om je vervolgens aan te passen door je b.v. kleiner te maken en je eigen behoeftes niet belangrijk te vinden. Je bent loyaler aan een ander dan aan jezelf. Zelf herken ik deze heel erg goed. Het is een van mijn patronen die ik onbewust vroeger heb aangeleerd om in verbinding te blijven met die ander waardoor ik continu overprikkeld en vermoeid was.
Deze lichamelijke reacties zijn wetenschappelijk bewezen en goed te verklaren. Als je in de oudheid in gevaar was, moest je direct kunnen handelen om jezelf in veiligheid te brengen en was het niet zinvol om na te denken. Alle aandacht en energie gaat dus naar handelen en niet naar denken. Of je lichaam ging in een staat van ‘dood’ liggen waardoor je met rust gelaten werd door de aanvaller.
Tegenwoordig worden we niet meer aangevallen door sabeltandtijgers maar kunnen we nog steeds een gevoel (neuroceptie) van onveiligheid ervaren door stressvolle situaties.
Ga zelf maar na. Welke situatie was onlangs erg stressvol voor jou? Had je het gevoel een overwogen keuze te kunnen maken of je grenzen aan te geven zonder ‘te vechten of te vluchten’? Grote kans van niet.
Op zich is het normaal om gedurende de dag heen en weer te bewegen tussen die drie toestanden. Maar blijf je te lang in vechten, vluchten of bevriezen dan ga je klachten ontwikkelen zoals gezondheidsklachten en een burn-out. Daarom is het zo belangrijk om je stressgedrag te (h)erkennen en te weten wat je kunt doen om je zenuwstelsel te ontladen waardoor je kunt ontspannen en een betere balans zult ervaren. In deze blog heb ik hiervoor een paar simpele tips gegeven die je zelfs op je werk kunt doen.
Het feit dat ik nu leraren opleid en ze meer leer dan alleen dat wat in de boeken staat, geeft mij een groot gevoel van zingeving en dankbaarheid. Als we leren om beter voor onszelf te zorgen, kunnen we beter voor onze leerlingen en studenten zorgen. Als jij ook wilt leren om beter voor jezelf te zorgen kijk dan eens bij mijn online training: Van zorgen voor leerlingen naar zorgen voor jezelf!.
Een andere manier om je zenuwstelsel te ontspannen is klanken maken. Aanstaande donderdagavond 21 maart geef ik weer een workshop Stembevrijding Leef je volle JA! Er is nog plek. Klik hier voor meer info.